Ντιρλαντάς...

     Μετά το "Χορός του Ζορμπά" του Μίκη Θεοδωράκη και "Τα παιδιά του Πειραιά" του Μάνου Χατζιδάκι, το τραγούδι που έχει γυρίσει όλο τον κόσμο και έχει διασκευαστεί στις μισές χώρες της υφηλίου, είναι το "Ντιρλαντά". Έγινε γνωστό στο ευρύ κοινό και γνώρισε μεγάλη επιτυχία, όταν κυκλοφόρησε το 1969, σε δισκάκι 45 στροφών από την Lyra (LS 1334), αλλά και στον δεύτερο ολοκληρωμένο δίσκο του Διονύση Σαββόπουλου, "Το περιβόλι του τρελλού".

       Μετά από λίγο καιρό, το 1970, η Lyra αναγκάστηκε να αλλάξει την ετικέτα του δίσκου, και να προσθέσει σε παρένθεση δίπλα στο τραγούδι "Σύνθεσις: Π.Γκίνη ή δημώδες". Αιτία ήταν η γνωστή δίκη του Ντιρλαντά, που αναστάτωσε τα μουσικά δρώμενα της εποχής. Από την μία μεριά ήταν ο Παντελής Γκίνης, Καλύμνιος καπετάνιος, που ισχυριζόταν ότι το τραγούδι είναι δικό του, με μάρτυρες το μισό νησί που ταξίδεψε στην Αθήνα προς υπεράσπιση του. Από την άλλη ο Σαββόπουλος που υποστήριξε ότι το τραγούδι είναι παραδοσιακό και απλά το διασκεύασε και ερμήνευσε, με πολλούς συνθέτες και τραγουδιστές της εποχής στο πλευρό του, όπως ο Μαμαγκάκης αλλά και ο Γιάννης Παπαϊωάννου, που σαν παλιός ψαράς ισχυρίστηκε ότι το ήξερε από πολύ παλιά όταν δούλευε στι καϊκι του καπετάνιου Ζέπου (από εκεί και το γνωστό τραγούδι του, "καπετάν Ανδρέα Ζέπο, χαίρομαι όταν σε βλέπω").

                              

                                                                                                                                  

      Η ιστορία είναι λίγο θολή, το τραγούδι-σκοπός, ξεκίνησε ως σφουγγαράδικο τσιμάρισμα (τραγουδά ο τραγουδιστής και επαναλαμβάνει η παρέα), και λέγεται ότι το τραγουδούσαν στα καϊκια σε αυτόν που τράβαγε την άγκυρα ή σε αυτόν που ανέβαζε τον δύτη σφουγγαριών, για να του δίνουν ρυθμό και κουράγιο. Κάποιοι πιστεύουν ότι ο σκοπός ήρθε στην Κάλυμνο από την Β. Αφρική (Μπαρμπαριά), από την επαφή που είχαν οι νησιώτες με τους λαούς εκεί, και ότι είναι τοπικός λαικός θρησκευτικός σκοπός. Ο καπετάν Γκίνης ισχυρίστηκε ότι το έγραψε νεαρός, περιπαικτικά για τον καπετάνιο και την κόρη του καικιού που δούλευε. Μάλιστα με την μουσική επιμέλεια της Δόμνα Σαμίου (που ήταν φίλη του Σαββόπουλου), το είχε κυκλοφορήσει σε δισκάκι από την Fidelity μάλλον κάπου στο 1966, με κωδικό 7375 (και FIN 12 αργότερα).

     Η απόφαση πρέπει να ήταν συμβιβαστική. Όσες φορές έχει κυκλοφορήσει από τότε και είναι πολλές, είτε αναφέρεται ως παραδοσιακό, είτε αποδίδεται στον Π. Γκίνη. Λογικά ο σκοπός μάλλον θεωρήθηκε παραδοσιακός, αλλά κάποιοι στίχοι πρέπει να αναγνωρίστηκαν στον καπετάνιο. Υπήρχε στη μέση και το σοβαρό θέμα, ότι ως παραδοσιακό δεν πληρώνονται δικαιώματα στην χώρα (ΑΕΠΙ) και στον δημιουργό, από όποιον θέλει να το διασκευάσει ή να το επανακυκλοφορήσει, οπότε μάλλον και από το κράτος τότε να ασκήθηκαν πιέσεις προς δικαίωση του Π. Γκίνη (υπόθεση).

       Από το 1970 μέχρι σήμερα, έχει κυκλοφορήσει αμέτρητες φορές σε Ελλάδα και εξωτερικό. Στην Ελλάδα οι πιο γνωστές εκτελέσεις είναι της Μαρινέλλας, Ξυλούρη (η συγκεκριμένη χρησιμοποιήθηκε και στο πρόσφατο τηλεοπτικό σποτ του ΣΥΡΙΖΑ...), Γκαυφίλια, Β. Παπακωνσταντίνου, αλλά και οι πιο ιδιαίτερες όπως του Αντωνιάδη με τους Sounds και των Πλέσσα-Πολυκανδριώτη.

       Στο εξωτερικό, η Dalida ήταν η πρώτη που το έκανε γνωστό, με ελεύθερη διασκευή σε στίχο γαλλικό αλλά και ιταλικό. Ακολούθησαν, Les Dirlada (γαλλικά), Dana International (εβραικά), Marjanovic και Delca I Sklekovi (σέρβικα), οι Jean S. και Kai Hyttinen (φινλανδικά), Liliana Cavolli (αλβανικά), Tanju Okan (τούρκικα), Paul Mauriat (instrumental), κλπ.




      

Ολυμπιακός...

                    

        Με αφορμή την φιέστα του Ολυμπιακού για την κατάκτηση του πρωταθλήματος για άλλη μία χρονιά, να θυμηθούμε τραγούδια που κυκλοφόρησαν σε δισκάκια 45 στροφών (τα περισσότερα μετά την νίκη το 1961 επί της Σάντος αλλά και τις καλές χρονιές επί Γουλανδρή, 1972-1974). 

     Σε στίχους Σπύρου Κεφαλόπουλου και μουσική Λεονάρδου Μπουρνέλη, κυκλοφόρησε το 1973, από τις Κυκλάδες με κωδικό KG 61, το τραγούδι "Γίγα Ολυμπιακέ", για να πανηγυρίσει το νταμπλ, τραγουδισμένο από τον Πάνο Μακρή (στην άλλη μεριά "Η γαϊτανοφρύδα Ντίμπι-Ντίμπι"...).

                                       

        Την ίδια χρονιά, κυκλοφόρησε από την Polydor, το δισκάκι με κωδικό 2061158, με τα τραγούδια "Ο ύμνος του Ολυμπιακού" και "Ολυμπιακός λαός", των Σπύρου Παπαβασιλείου και Τάσου Οικονόμου, με την φωνή του Τώνη Στρατή.

           Με αφορμή την νίκη του Ολυμπιακού το 1961 επί της μεγάλης Σάντος του Πελέ, γράφτηκε από τον Γαβριήλ Μαρίνο ή Μαρινάκη, το τραγούδι "Ολυμπιακός", και κυκλοφόρησε από την Philips, με κωδικό 7750/332 050. Τραγουδά ο Στράτος Παγιουμτζής, μπουζούκι ο Γιαννάκης Αγγέλου (έπαιζε μπουζούκι στα τραγούδια του Καζαντζίδη) και διεύθυνση ορχήστρας ο Στράτος Καμενίδης. "Ολυμπιακέ μεγάλε, Ολυμπιακέ τρανέ, που εσάρωσες την Σάντος, την ομάδα του Πελέ..."

   

        Ο Βαγγέλης Περπινιάδης έγραψε και τραγούδησε το "Ολυμπιακός", που κυκλοφόρησε από την Odeon με κωδικό DSOG 2993, με δεύτερη φωνή την Ρία Νόρμα. Σύμφωνα με τον Περπινιάδη, το τραγούδι το έγραψε ένα βράδυ που πήγε στο σπίτι του ο Στράτος Διονυσίου μετά από νίκη του Ολυμπιακού επί της Λέφσκι στην Κωνσταντινούπολη, και πίνοντας καφέ του εξιστορούσε επιτυχίες του Ολυμπιακού απένατι σε ομάδες του εξωτερικού, οπότε και έγραψε "Ολυμπι-Ολυμπι-Ολυμπιακέ, Φλαμένγκο, Λέφσκι νίκησες Σάντος και Ζαγκλεμπιέ". Έγραψε αργότερα και τραγούδια για Παναθηναϊκό και ΑΕΚ, αλλά λόγω πωλήσεων τον κέρδισε ο Ολυμπιακός.

            Υπάρχουν και άλλα τόσα τουλάχιστον, οπότε θα υπάρξει και δεύτερο μέρος, του χρόνου στο επόμενο πρωτάθλημα...(εκτός και αν αφήσει κανέναν άλλον να το πάρει).

Σχολικά τραγούδια...

     "Σχολικό τραγούδι λέγοντας, εννοούμε το τραγούδι που απευθύνεται στα παιδιά της σχολικής ηλικίας. Από τη φύση του, όμως, το τραγούδι αυτό παρουσιάζει εξαιρετικές δυσκολίες, γιατί πρέπει να είναι απλό και μαζί μελωδικό, χαρούμενο και ζωηρό και η μουσική του έκταση να μην περνά τις 9-11 νότες, γιατί μόνο τόσες είναι δυνατόν να καλύψη η παιδική φωνή.

     Από την αρχαιότητα είχε προσεχθή το παιδικό τραγούδι και πολλά ποιήματα λέγονταν, όπως αναφέρει ο Πλάτων «εν επωδαίς». Ο γνωστός ποιητής και κιθαρωδός Ίβυκος, είχε συνθέσει τους «Παίδειους ύμνους».

       Στους νεώτερους χρόνους, ασχολήθηκαν με το παιδικό-σχολικό τραγούδι, με ιδιαίτερη επιτυχία, οι Γερμανοί, και είναι γνωστές πολλές μουσικές συνθέσεις μεγάλων μουσουργών, κατάλληλες για παιδιά. Στην Ελλάδα το παιδικό-σχολικό τραγούδι άρχισε να καλλιεργείται μόλις πριν 50-60 χρόνια. Υπήρξαν από τότε αρκετοί εμπνευσμένοι παιδαγωγοί-μουσικοί, που έγραψαν ωραιότατα παιδικά τραγούδια.

       Με το σκοπό να προσφέρουμε στη μαθητιώσα νεολαία μας ότι πιο εκλεκτό έχει γραφή μέχρι σήμερα στον τομέα των παιδικών-σχολικών τραγουδιών, δίνομε με τη σειρά των δίσκων μας αυτών ένα καλοδιαλεγμένο απάνθισμα από τα ωραιότερα σχολικά τραγούδια, που αρέσουν και είναι κατάλληλα για τα παιδιά της σχολικής ηλικίας και βοηθούν τον διδάσκοντα στο παιδευτικό του έργο." (από το οπισθόφυλλο του Σχολικά τραγούδια Νο 1-Πατριωτικά)

       

      Επίσης στο οπισθόφυλλο γίνεται σύντομη αναφορά σε αυτούς που ασχολήθηκαν με το παιδικό-σχολικό τραγούδι, οι Ιωάννης Σακελλαρίδης (φιλόλογος, πατέρας του Θεόφραστου Σακελλαρίδη που θεωρείται πατέρας της ελληνικής οπερέτας), Αθανάσιος Αργυρόπουλος (θεμελιωτής της σχολικής μουσικής στην Ελλάδα), Ξενοφών Αστεριάδης (καθηγητής Γαλλικής), Πέτρος Τραιανός (καθηγητής Μουσικής), Σπύρος Καψάσκης (θεολόγος και μουσικός), Αλέκος Παναγιωτόπουλος, Παναγιώτης Κωτσόπουλος, Γιάννης Νούσιας, αλλά και ποιητές που ασχολήθηκαν και έγραψαν κυρίως παιδικό ποίημα όπως οι Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Στέλιος Σπεράντσας και Χάρης Σακελλαρίου. 

      Η μουσική διασκευή και διεύθυνση της σειράς έγινε από την Κική Καψάσκη Λάμπρου. Ο πρώτος δίσκος της σειράς κυκλοφόρησε το 1976, από την Pan-Vox του Martin Gesar, με κωδικό X 33 SPV 16174, και τίτλο, "Πατριωτικά". Ο δεύτερος δίσκος, κυκλοφόρησε το 1979, με τίτλο "Κλέφτικα", κωδικό X 33 SPV 16252, με συμμετοχή του μικρού Σπύρου Λάμπρου, του μπάσου Γεώργιου Φατούρου και χορωδία σπουδαστριών της Μαρασλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας.

   
       
          Ο τρίτος και τελευταίος δίσκος κυκλοφόρησε το 1981, με τίτλο "Φυσιολατρικά" και κωδικό X 33 SPV 16298. Περιέχει τραγούδια μουσικής Θ. Σακελλαρίδη, Σπ. Καψάσκη και Κική Καψάσκη, και κάποια μελοποιημένα ποιήματα του Δ. Σολωμού, Γιώργου Αθάνα, Χάρη Σακελλαρίου, Ειρήνη Μαστοροπούλου. Τα χορωδιακά τραγούδια, τραγουδούν πάλι σπουδάστριες της Μαρασλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας.

Ο δίσκος έχει πλάκα...

  Δύο από τους πιο γνωστούς Έλληνες κωμικούς ηθοποιούς της γενιάς του ασπρόμαυρου κινηματογράφου (και οι δύο έκαναν και αρκετό έγχρωμο), έγραψαν και "πλάκες" μουσικής. 

     Ο Γιάννης Γκιωνάκης έγινε γνωστός από τον κινηματογράφο, αλλά και από το θέατρο, κλασικό (εθνικό) και κυρίως επιθεώρηση. Από την Ιατρική πέρασε στο θέατρο, αργότερα έγινε για πολλά χρόνια θιασάρχης, άριστος μίμος, ενώ τη δεκαετία του 80 πρωταγωνίστησε και σε αρκετές ταινίες για βίντεο. Αρνητική στιγμή της ζωής του ήταν η απόπειρα δολοφονίας της ερωμένης του το 1984, Αφροδίτης Κοζανίτα (μητέρα του συνθέτη Φοίβου). 

    Το 1977 κυκλόφόρησε από την DISKI CBS, ο δίσκος "Ο Γκιωνάκης έχει πλάκα" με κωδικό 82595, σε κείμενα Λ.Μιχαηλίδη. Είναι κείμενα επιθεώρησης, με τον Γκιωνάκη να προσπαθεί να μας κάνει να "σπάσουμε πλάκα", όπως λέει και στο οπισθόφυλλο.

      

       Η δεύτερη προσπάθειά του, κυκλοφόρησε το 1979, πάλι από την Diski CBS με κωδικό 83553, μουσική επιθεώρηση, με τίτλο "Ο ιπτάμενος δίσκος του Γκιωνάκη", σαφώς καλύτερη από την πρώτη. Μουσική έχει γράψει ο Γιάννης Κιουρτσόγλου (ο Κιου των Πελόμα Μποκιού), πάνω σε κείμενα των Πυθαγόρα - Κώστα Νικολαίδη. Συμμετέχουν ο Ντάνος Λυγίζος και η Μπέττυ Μοσχονά. Ο Γκιωνάκης είναι ο γραικός εξωγήινος που έρχεται από τον Κρόνο, και παρακολουθεί τα ευτράπελα της καθημερινότητας της εποχής.

    

    Πριν από τους δύο αυτούς δίσκους, είχε συμμετοχή στον δίσκο του Γιάννη Λογοθέτη, "Τραγούδια με νόημα", ερμηνεύοντας τέσσερα τραγούδια, το 1975.

         Ο δεύτερος κωμικός είναι ο Κώστας Βουτσάς. Μετά την επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά "Ο ονειροπαρμένος", 1973-1975 στην ΥΕΝΕΔ, του Κώστα Πρετεντέρη, η Minos κυκλοφόρησε το 1975 τον δίσκο "Ένας ονειροπαρμένος τραγουδιστής", με τραγούδια που είχαν παίξει στην σειρά και κωδικό MSM 242. Ο ονειροπαρμένος ταπεινός υπαλληλάκος που ζούσε με την μάνα του, και ονειρεύοταν όσα δεν μπορούσε να ζήσει, ήταν ο Κώστας Βουτσάς. Η σειρά είχε μεγάλη επιτυχία, το ίδιο και ο δίσκος, αν και έφερε προβλήματα στην Minos. 

     Στον δίσκο υπήρχε το τραγούδι "Τούμπου-ζα" του Μαρκόπουλου, το οποίο η Minos κυκλοφόρησε και σε 45άρι single με κωδικό MINOS 5561. Την ίδια χρονιά όμως το είχε κυκλοφορήσει και η Columbia σε 45άρι αλλά και σε ολοκληρωμένο δίσκο του Μαρκόπουλου ("Ανεξάρτητα" ), σε εκτέλεση του Λάκη Χαλκιά και Παύλου Σιδηρόπουλου. Ο Μαρκόπουλος μήνυσε την Minos για παραποίηση και διακωμώδηση του τραγουδιού του.

                              

       Το 1981 κυκλοφόρησε σε βιντεοκασέτα "Ο Κώτσος έξω από το Ν.Α.Τ.Ο" παραγωγής Παύλου Φιλίππου, με τον Βουτσά πρωταγωνιστή, ένας δημόσιος υπάλληλος, διευθυντής υπουργείου, έντιμος, που δέχεται προσφορές για μίζες από τους αμερικάνους και τις 7 αδελφές εταιρείες πετρελαίου για να υπογράψει συμβάσεις με το δημόσιο (πάντα επίκαιρες οι μίζες). Η Intersound κάποια από τα σκετσάκια τα έκανε δίσκο, με κωδικό SIN 3017. Τα κείμενα είναι του Γιώργου Μυλωνά, η μουσική του Μιχάλη Καρρά, ακούγονται και οι φωνές του Ντίνου Ηλιόπουλου (Τομ ο Αμερικάνος) και Στάθη Ψάλτη  (εκπρόσωπος των 7 αδελφών), ενώ ο δίσκος κλείνει με το τραγούδι "Αυτά τα μάτια σου" ερμηνευμένο από την Άννα Βυτινάρου. 

       Ο Βουτσάς είχε συμμετοχή φυσικά πρωτύτερα στο 45άρι από την ταινία "Κάτι να καίη", στο γνωστό τραγούδι "Φσσσ-Μπόινγκ Τουίστ" του Μίμη Πλέσσα, αλλά και στο soundtrack της ταινίας "Ραντεβού στον αέρα" στο τραγούδι "Μένουμε πάντα παιδιά" πάλι του Μίμη Πλέσσα το 1966.